Hekim Seçme Yönergesi
SAĞLIK HİZMETİ SUNUMUNDA POLİKLİNİK HİZMETLERİNİN HASTALARIN
HEKİMİNİ SEÇMESİNE VE DEĞİŞTİRMESİNE İMKÂN VERECEK ŞEKİLDE DÜZENLENMESİ
HAKKINDA YÖNERGE
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve İlkeler
Amaç
Madde 1 – (1) Bu Yönergenin amacı; hastaların sağlık hizmeti alacağı
veya almakta olduğu hekimi serbestçe seçmesine, değiştirmesine, sağlık
kurumlarındaki hekimlerin buna uygun poliklinik hizmeti vermesine
yönelik tedbirlerin alınmasına ve bu amaçla gerekli hizmet, fizik ve
personel altyapısının oluşturulmasına ilişkin usul ve esasları
belirlemektir.
Kapsam
Madde 2 – (1) Bu Yönerge, Sağlık Bakanlığı’na bağlı birinci basamak
sağlık kuruluşları ile ilçe hastaneleri, genel hastaneler, özel dal
hastaneleri, eğitim ve araştırma hastaneleri ve ağız ve diş sağlığı
merkezlerini kapsar.
Dayanak
Madde 3 - (1) Bu Yönerge; 7/5/1987 tarihli ve 3359 sayılı Sağlık
Hizmetleri Temel Kanununun 3 üncü maddesinin (d) bendi, 10/9/1982
tarihli ve 8/5319 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren
Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinin değişik 8 inci maddesi,
1/8/1998 tarihli ve 23420 sayılı Hasta Hakları Yönetmeliğinin 9 uncu
maddesi hükümleri göz önünde bulundurularak 13/12/1983 tarihli ve 181
sayılı Sağlık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararnamenin 43 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde – 4 (1) Bu Yönergede geçen;
a) Bakanlık: Sağlık Bakanlığı’nı,
b) Hekim seçme uygulaması: Hastanın, kendisine sağlık hizmeti veren
veya verecek olan hekimi serbestçe seçme ve değiştirme haklarını
kullanabilmelerini teminen, bu Yönerge kapsamındaki sağlık kurumlarında
yürütülen uygulamaların tümünü,
c) Hekim çalışma tabloları: Kurum hekimlerinin poliklinik, ameliyathane
ve diğer birimlerdeki günlük ve aylık çalışma programlarını gösteren
tabloları,
ç) Kurum: Sağlık Bakanlığı’na bağlı birinci basamak sağlık kuruluşları
ile ilçe hastaneleri, genel hastaneler, özel dal hastaneleri, eğitim ve
araştırma hastaneleri ve ağız ve diş sağlığı merkezlerini,
d) Hekim Seçme Logosu: Hekim seçme hakkını kullanmayı sağlayan kurumları belirten logoyu,
e) Tam Gün Logosu: Hekimlerinin tümü tam gün çalışan hastanelerin kullandıkları logoyu,
f) Müdürlük: İl sağlık müdürlüklerini,
g) Poliklinik: Ayakta muayene, tetkik, teşhis ve tedavi hizmetlerinin yapıldığı hastaların ilk müracaat ünitelerini,
ğ) Poliklinik sekreterliği birimi: Hastanın, muayene olacağı hekime
karar vereceği, kurumun işleyişiyle ilgili bilgi alabileceği birimi,
ifade eder.
İlkeler
Madde 5- (1) Poliklinik hizmetlerinin sunumunda;
a) Temel hasta haklarından olan, hastanın kendisine sağlık hizmeti
verecek olan hekimi seçme ve değiştirme hakkının kullanılabilmesini
sağlamak amacıyla, kurumlarda hastanın hekim seçmesine imkân tanınması,
b) Her hekime bir poliklinik odası sağlanarak poliklinik yapılan oda
sayılarının artırılması suretiyle belirli saatlerde yaşanan yığılmaların
önlenmesi ve hasta bekleme sürelerinin azaltılması,
c) Hastaların sağlık hizmet sunumunda en iyi işbirliği yapabileceği ve iletişim kurabileceği hekimi seçmesinin sağlanması,
ç) Hastaların sağlık kurumuna her gelişinde, istedikleri takdirde aynı hekime muayene olabilmesinin sağlanması,
d) Hastanın isteği doğrultusunda, sağlık kurumuna ilk kabulünden itibaren aynı hekimin kontrolü altında olmasının sağlanması,
e) Hastanın yataklı tedavi kurumundaki tedavisinin herhangi bir aşamasında hekimini değiştirme hakkının sağlanması,
f) Sağlık hizmeti sunumunda, sağlık kurumlarındaki hekim seçme
uygulamalarının standartlaşmasının ve uygulamada birliğin sağlanması,
g) Hekim seçme ve değiştirme hakkı kapsamında hastaya talebi halinde
kendisine sağlık hizmeti veren veya verecek olan hekimlerin kimlikleri,
görev ve ünvanları hakkında bilgi verilmesi,
ğ) Yapılacak tüm düzenlemelerde hasta yararının gözetilmesi ile
hastalara gerekli danışmanlık hizmetleri verilerek bilgilendirilmeleri
ve personel-hasta iletişimini kolaylaştıracak uygulamalar yapılması,
esastır.
İKİNCİ BÖLÜM
Poliklinik Sekreterliği Birimlerinin Kurulması,
Birimde Görevlendirilecek Personelin Nitelikleri ve Görevleri
Poliklinik sekreterliği birimi kurulması
Madde 6 - (1) Kurumda, hastanın hekimini seçtiği, kurumun işleyişi
hakkında bilgi aldığı ve muayene sırasının verildiği poliklinik
sekreterliği birimi kurulur. Hastaya ilişkin bürokratik işlemlerin
kolaylaştırılması amacıyla hasta kayıt, kabul ve poliklinik sekreterlik
hizmetleri birleştirilmiş olarak aynı sekretaryadan yürütülebilir.
Altyapısı uygun olan kurumlarda her poliklinikte kayıt ve kabul
işlemlerinin ayrı yapılması esastır.
(2) Poliklinik sekreterliği birimlerinin şu şartları taşıması gerekir;
a) Poliklinik sekreterliği birimleri, hastaların rahatça ulaşabileceği
ve görebileceği şekilde poliklinik odalarına yakın yerlerde oluşturulur.
b) Poliklinik sekreterliği birimleri çevresi açık, masa veya masa
kullanım yüksekliğine sahip, hastaların oturtularak işlemlerinin
yapıldığı birimler şeklinde düzenlenir.
c) Hastaların sıra takibini kolaylıkla yürütebilmeleri için uygun
elektronik sistem kurulabilir. Hasta ve yakınlarına yardımcı olmak ve
yönlendirmek için refakat görevlisi görevlendirilebilir.
ç) Poliklinik sekreterliği biriminin çalışmasına uygun olarak telefon
ve bilgisayar gibi gerekli donanım bulunur ve fiziki düzenlemeler
yapılır.
Poliklinik sekreterliği biriminde görevlendirilecek personelin nitelikleri ve görevleri
Madde 7- (1) Poliklinik sekreterliği biriminde, tercihen tıbbi
sekreterlik bölümü olmak üzere en az lise mezunu, bilgisayar
kullanabilen ve kişilerarası iletişim becerisi yüksek olan sekreter
görevlendirilir.
(2) Poliklinik sekreterliği biriminin personeli,
a) Hasta ve yakınlarını nezaket kuralları içerisinde bilgilendirir ve yönlendirir.
b) Kurumun belirlediği renk ve özellikte kıyafet giyer ve tanıtıcı kimlik kartı takar.
c) Hastayı prosedür ve süreçler hakkında bilgilendirir.
ç) Hekim tercihi belirtmeyen hastaları, şikâyetlerine uygun uzmanlık dalındaki en az hasta sayısı olan hekime yönlendirir.
d) Telefonla bilgi isteyen hastalara hekimlerin çalışma günleri konusunda bilgi verir.
e) Her ayın son beş iş günü öncesi hekimlerin bir sonraki aya ait çalışma takvimini idareden temin eder.
f) Poliklinik hizmeti veren hekimlerin günlük ve aylık çalışma takvimi
poliklinik sekreterliği biriminde bulunur, hasta ve yakınlarının
bilgilenmesi sağlanır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Polikliniklerin Düzenlenmesi, Çalışma Usul ve Esasları
Polikliniklerin düzenlenmesi
Madde 8 – (1) Kurumlarda, hekim sayısı kadar poliklinik muayene odası
ve diş hekimi sayısı kadar diş ünitesi oluşturulur. Bu odalarda
poliklinik hizmetlerinin sunulmasına uygun gerekli donanım bulunur ve
fiziki düzenlemeler yapılır. Her polikliniğe alınması mümkün olmayan
cihazlar ortak kullanım için planlanır.
(2) Bu Yönerge kapsamındaki hizmetlerin sunulabilmesi için;
a) Poliklinik odaları hasta muayenesine uygun olarak düzenlenir.
b) Poliklinik oda kapılarına hekimin adı soyadı, varsa uzmanlık alanı ve unvanını belirten tabela asılır.
c) Poliklinik odalarına muayene yapılan uzmanlık dalına uygun malzemeler kurum idaresince temin edilir.
ç) Her poliklinikteki muayene olacak hastaların ismi ve sıra
numarasının görülmesi için her bir polikliniğin dışına uygun elektronik
sistem konulur.
d) Poliklinik odalarında iç ağ ve otomasyona bağlantısı olan bilgisayar bulundurulur.
e) Muayene esnasında hasta mahremiyetinin sağlanması ve hasta muayenesinin kesintiye uğramaması için gerekli önlemler alınır.
f) Klinik dallarda uzman olan başhekim yardımcılarının odaları aynı zamanda poliklinik odası olarak da düzenlenebilir.
g) Hekimin kendine ait poliklinik odasını kendi imkânları ile tefriş edebilmesine fırsat verilir.
Çalışma usul ve esasları
Madde 9- (1) Bu Yönerge kapsamındaki poliklinik hizmetleri şu şekilde düzenlenir.
a) Polikliniklerde hastaların ihtiyacına göre öncelikli olarak tıbbi
sekreter olmak üzere gerekli sağlık personeli görevlendirilir.
b) Tetkik isteme ve tetkik randevusu verme işlemleri poliklinik
odasından yapılarak sonuçlar poliklinik odasındaki bilgisayardan
görünecek ve çıktı alınacak şekilde düzenlenir.
c) Yatarak tedavi görmekte olan hasta, hekimini değiştirmek istediğinde
istediği hekime muayene ve tedavi olma imkanı sağlanır.
ç) Kurum, kendi seçimi ile ilgili hekime muayene olan hastanın, tıbbi
açıdan da bir engel yoksa, tedavi ve ameliyatını aynı hekimin yapması
için gerekli düzenlemeleri yapar.
d) Cerrahi uzmanlık dallarında hekimlerin ameliyat günleri aylık olarak
belirlenir ve listeler hastaların bilgilendirilmesi amacıyla poliklinik
sekreterliklerinde bulundurulur. Hastalar muayene olmak istedikleri
hekime yönlendirilir. Listede olabilecek değişiklikler konusunda hasta
ve yakınları poliklinik sekreterleri tarafından zamanında
bilgilendirilir.
e) Hekimin hizmetin gerektirdiği zorunlu hallerde poliklinik odasından
ayrılması durumunda hastalara gerekli bilgi, ilgili personel tarafından
verilir.
f) Hastanın isteği doğrultusunda poliklinik odasında yanında bir yakını bulunabilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Hekim Çalışma Tabloları, Hekim Seçme Logosu ve Tam Gün Logosu Kullanılması
Hekim çalışma tabloları
Madde 10- (1) Poliklinik sekreterliklerinde Ek-1’deki Günlük Hekim
Çalışma Tabloları ve Ek-2’deki Aylık Hekim Çalışma Tabloları bulunur.
Ayrıca varsa kurumun resmi internet sayfasında; hekimlerin adı-soyadı,
unvanı, uzmanlık alanı ve yan dal ihtisası bilgileri bulundurulur.
Hekimlerin isteği halinde özgeçmişine ve fotoğrafına da internet
sayfalarında yer verilebilir. Çalışma tabloları kurumun internet
sayfasında ilan edilir ve ayrıca hasta kabul/poliklinik sekreterliği,
santral, danışma ve halkla ilişkiler gibi bilgilendirme birimlerine
verilir. Baştabip tarafından onaylanan Günlük ve Aylık Hekim Çalışma
Tabloları Müdürlüklere gönderilir. Müdürlükler tarafından çalışma
tablolarındaki programlara uyulup uyulmadığı denetlenir.
Hekim Seçme Logosu kullanılması
Madde 11- (1) Hekim seçme uygulamasına geçen kurumlar hastalarına
hekim seçme hakkı sağladıklarını duyurmak için Hekim Seçme Logosu
kullanırlar.
(2) Logonun kullanımında sırasıyla aşağıdaki usul ve esaslara riayet edilir;
a) Kurum Ek-3’te belirlenen Denetim Formundaki şartları yerine getirir.
b) Denetim formundaki şartları yerine getiren kurum, logoyu kullanabilmek için Müdürlüğe başvurur.
c) Müdürlük, hasta hakları il koordinatörü aracılığıyla şartların
yerine getirilip getirilmediğini denetler. Şartların yerine getirildiği
kurumda hekim seçme uygulaması başlatılır.
ç) Ek-4’teki Hekim Seçme Logosu, Müdürlükten temin edilerek uygulama
başlatılan kurumlara asılır. Hekim seçme logosu hastane girişine,
poliklinik katına ve hastaların görebileceği yerlere asılır.
d) Müdürlük, uygulamanın başlatıldığı kurumlarla ilgili bilgileri EK-5’teki forma uygun olarak Bakanlığa gönderir.
Tam Gün Logosu kullanılması
Madde 12- (1) Kadrolarındaki hekimlerin tamamı tam gün çalışan kurumlar tam gün logosu kullanırlar.
(2) Ek-6’daki Tam Gün Logosunun temini müdürlüklerden yapılır.
(3) Müdürlük bu logoyu kullanan Kurumlarla ilgili değişiklikleri de içeren bilgileri takip eden ay Bakanlığa bildirir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Kurumun sorumlulukları
Madde 13- (1) Bu Yönerge’nin uygulanmasına ilişkin kurumun sorumlulukları şunlardır:
a) Kurum idaresi, hekim seçme uygulaması için gerekli düzenlemeleri yapmakla yükümlüdür.
b) Kurumda poliklinik sayılarının artması ile diğer birimlerde,
hizmetlerde oluşacak yığılmaların engellenmesi için gerekli tedbirler
alınır.
c) Kurum idaresi, hekim seçme uygulamasıyla ilgili çalışanların hizmet içi eğitiminden sorumludur.
Yasaklar ve cezai hükümler
Madde 14- (1)Bu Yönerge kapsamında yasak işler şunlardır:
a) Kurum çalışanları, hastaları herhangi bir hekime kesinlikle yönlendiremez.
b) Poliklinik sekreterliği biriminde herhangi bir hekime ait kartvizit
ve yönlendirmeye yarayacak diğer dokümanlar bulundurulamaz.
c) Fiziki sorunlar gerekçe gösterilerek hekimlere poliklinik odası açılması geciktirilemez.
Bu maddede belirlenen yasaklara ve Yönerge hükümlerine aykırı hareket
eden personel hakkında genel hükümlere göre idari ve disiplin işlemi
yapılır.
Denetim
Madde 15- (1) Bu Yönerge kapsamında denetime ilişkin esaslar şunlardır:
a) Uygulama ile ilgili denetimler süreklidir. Hasta hakları il
koordinatörü tarafından yılda en az iki kez olmak üzere rutin denetimler
yapılır.
b) Logo kullanan kurumlara yapılan düzenli denetimler sonucunda, tespit
edilen eksikliklerin tamamlanması, gerekli değişiklik ve düzenlemelerin
yapılması için bir ay süre verilir, yerine getirilmeyen hususlar için
gereği yapılmak üzere Bakanlığa bilgi verilir.
Uygulamanın sınırlılıkları
Madde 16- (1) Acil servisler ve acil durumlar hekim seçme uygulaması kapsamına dâhil değildir.
Uygulamanın başlatılması
Geçici Madde 1- (1) Uygulama; acil servisler ve idari görevlerde
çalışanlar hariç olmak üzere, poliklinik hizmeti verilen birden fazla
hekimi bulunan sağlık kuruluşları ile birden fazla diş hekimi bulunan
ağız ve diş sağlığı merkezlerinde bu Yönergenin yürürlüğe girmesi ile
başlatılır.
Yürürlük
Madde 17 - (1) Bu Yönerge Bakan Onayını müteakiben yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 18- (1) Bu Yönerge hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.