Palyatif Bakım Ünitesi
03 Ekim 2017

PALYATİF BAKIM

Hastanemiz Palyatif Bakım Servisinde 7 Yatak ile hizmet vermektedir.

Palyatif Bakım Nedir?

Günümüz sağlık sisteminde “hastanız için yapabileceğimiz bir şey yok, alın evinize götürün” anlayışı artık sona ermiş olup, “sizin için yapabileceğimiz bir şey hep var” anlayışı yaygın olarak benimsenmiştir. Temel hedef, konan tanısı neticesinde yaşamın son noktasına varışı kesinleşen hastaların yaşamına yıllar değil, yıllarına yaşam katmaktır.

Son yıllarda;

- Kanser görülme sıklığındaki artış,
- Kanser hastalarının yapılan tedavilerle yaşam süresinin uzaması,
- İnsan ömrünün uzaması sonucu artan kronik hastalıklar,

palyatif bakım merkezlerine ihtiyaç duyulmasına yol açmıştır.

Palyatif Bakım: Dünya Sağlık Örgütünün yapmış olduğu tanıma göre, yaşamı tehdit eden hastalığa bağlı olarak ortaya çıkan problemlerle karşılaşan hasta ve ailede, ağrının ve diğer problemlerin, erken tanılama ve kusursuz bir değerlendirme ile belirlenmesi; fiziksel, psikososyal ve manevi gereksinimlerin karşılanması yoluyla acı çekmenin önlenmesi ve hafifletilmesine yönelik uygulamaların yer aldığı ve yaşam kalitesini geliştirmenin amaçlandığı bir yaklaşımdır.

Palyatif kelimesinin kökeni “manto, kaplama anlamlarına gelen Latince pallium” ve “pelerinle örtmek anlamındaki palliaire” kelimeleridir. Sağlık profesyonellerinin yardımlarına ihtiyacı olan bu hasta grubunu bir pelerin gibi sarıp sarmalayarak, yaşamının son zamanlarında onlara kaliteli bir yaşam ve onurlu bir ölüm sunması düşüncesiyle bu isim verilmiştir.

Palyatif bakım, disiplinler arası bir oluşum olup, farklı uzmanlık alanlarından deneyimli doktorlar, uzman hemşireler, psikologlar, sosyal hizmet uzmanları, diğer meslek grupları ve gönüllüler arasındaki işbirliğine dayanır. Hastanın kendi dileklerini de hesaba katarak, sağlık sunucuları ile birlikte yeni tedavi olasılıklarını ortaya çıkarabilmektir. Avrupa ülkelerinde palyatif bakım merkezleri ile ilgili bir milyon bireye 50 yatak olacak şekilde planlama yapılmaktadır.

Palyatif bakımda multidisipliner bir yaklaşım benimsenmiş olup, Palyatif bakım ekibinde:

- Hasta ve hasta yakını,
- Hekim,
- Hemşire,
- Fizyoterapist,
- Psikiyatrist / psikolog,
- Din görevlisi,
- Sosyal çalışma uzmanı,
- Diyetisyen,
- Gönüllüler yer almaktadır.


Palyatif Bakım Organizasyon Şeması





Palyatif bakımın yalnızca palyatif bakım merkezlerinde verilebilen bir hizmet değildir. Hastanın kriz dönemi bakımı sağlanarak, stabil hale getirilmesi, kendisi ve yakınlarına yapması gerekenlerle ilgili eğitimler verildikten sonra tedavisine,

Hastanede:

- Poliklinik,
- Yataklı birimler,
- Konsültasyon ekipleri

Evde:

- Bakımevi,
- Hastanın evinde devam edilebilir.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Palyatif Bakım Tarihçesi

Palyatif bakım uygulamaları ilk olarak 11.yy’da ortaya çıkmıştır. Bunlar yolculuk esnasında ölümcül hastalığa yakalananların tedavi edilmesi amacıyla kurulmuş, din kökenli gönüllüler hareketleridir. Daha sonra;

-İngiltere’de 1967 yılında,
-Kanada’da 1975 yılında,
-Almanya’da 1983 yılında,

palyatif bakıma yönelik merkezler kurulmaya başlanmıştır.
Fransa’da 1842 yılında Jeanne Garnier terminal dönemdeki hastalara yönelik hospis merkezini açmıştır. İngiliz hemşire ve sosyal çalışma uzmanı Cicely Saunders, çalıştığı klinikte ileri evredeki kanser hastalarının ağrı ve diğer semptomlarının giderilmesindeki yetersizliği görerek bu alanda çalışma yapılması gerekliliğine karar vermiş, ilk modern palyatif tıp tesisini St. Christopher’s Hospis adı altında 1967’de Londra’da kurmuştur. Bu fikir hızla dünya çapında yayılmıştır. İlk palyatif servisi 1975 yılında Kanada Montreal’de Royal Victoria Hastanesi’nde kurulmuştur. Almanya’daki ilk palyatif servisi ise 1983’de Köln Üniversite Kliniği’nde açılmıştır. 2010 yılı verilerine göre; İngiltere'de 882, Almanya'da 331 ve Fransa'da 471 palyatif bakım merkezi bulunmaktadır.

Ülkemizde ise Türk Onkoloji Vakfı tarafından İstanbul Yeşilköy’de kurulan “Kanser Bakımevi” 1993-1997 yılları arasında hizmet vermiştir. 2006 yılında Hacettepe Onkoloji Hastanesi tarafından 120 odalı eski bir Ankara evi alınarak restore edilip “umut evi” olarak açılmıştır. Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Dairesi Başkanlığı tarafından yayınlanan “2009-2015, Ulusal Kanser Kontrol Programı” nda palyatif bakım programı da tanımlanmış, kurumsallaşma yolunda hedefler belirlenerek bir yol haritası çizilmiştir. Ancak bu merkezlerin kurulması asıl 2012-2013 yıllarında ivme kazanmıştır.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Palyatif Bakım Merkezinde Sunulan Hizmetler

Palyatif bakım hizmetinin amacı ölümü normal bir süreç olarak kabul ederek, kişinin olabildiğince iyi yaşamasına yardımcı olmak, yaşamın son döneminde yapılan gereksiz ve agresif kemoterapi ve radyoterapilerin yapılmasının önüne geçmek, hastanın şikayetleri nedeniyle sık sık acil servise başvurma, yoğun bakıma ve hastaneye yatması ve sonrasında gereksiz yere yapılan tetkikleri ve invaziv girişimleri önlemektir. Sunulan hizmetle hastaların, ailelerinin ve bakıcılarının çeşitli gereksinimleri karşılanarak, yaşam kalitelerinin artırılması hedeflenmektedir. Bu tedavinin ana hatlarını;

-Bedensel (ağrı ve diğer belirtilerin tedavisi),
-Duygusal,
-Sosyal,
-Kültürel,
-Manevi, tedavi oluşturmaktadır.

Bunun için palyatif bakım merkezlerinde;

-Ağrının giderilmesi,
-Bulantı, kusma şikayetlerinin önlenmesi,
-Halsizlik ve diğer semptomların giderilmesi,
-Beslenme desteği sağlanması,
-Solunumun rahatlatılması,
-Hasta ve yakınlarına psikolojik ve sosyal destek sunulması,
-Hastanın konforu ve bakımının sağlanması,
-Hasta ve ailenin eğitilmesi,
-Hastanın fonksiyonel durumunun arttırılması temelli bir tedavi yaklaşımı benimsenmiştir.

Palyatif bakım merkezlerinde ayrıca aile ve bakıcıların, kişinin hastalığı süresince ve ölümünden sonraki yaslı dönemi geçirmelerinde destek verilmektedir.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Palyatif Bakım Gerektiren Hastalıklar

-Kanser,
-Motor nöron hastalıkları,
Alzheimer hastalığı,
-ALS (Amyotrofik Lateral Skleroz),
-MS (Multipl Skleroz),
-Musculer Distrofi,
-Parkinson Hastalığı,
-Felç,
-İleri dönem organ yetmezlikleri (kalp, akciğer, böbrek, karaciğer),
-AIDS,
-Çocuklarda genetik, ilerleyici hastalıklar